بسم الله الرّحمن الرّحیم

در گفتار قبلی آموزه های محمد بن عبد الوهاب را در توحید به اختصار باز گو کردیم. وحال گوشه دیگر از تعلیمات وی را باز گو می کنیم که  مفهوم وسيع و غيردقيق وهابيان ازبدعت در امور مذهبي است. اين مفهوم چنين تعريف شده است «هر رسم تازه‏اي که صحابه و تابعان بر آن نبوده باشند و دليل شرعي آن را اقتضا نکرده باشد» معمولا ضد سنت شناخته مي‏شود: به کار بستن سنت موجب شکستن بدعت است. اما مفهوم گسترده و دقيق‏تر آن درگير شدن است.

بدعت عمل يا مفهومي ديني بود که بعد از سده سوم هجري پيدا شده باشد. سده سوم، نه تنها شامل دو نسل نخستين - صحابه و تابعين - است بلکه دوران چهار امام مذاهب اهل سنت را نيز در برمي‏گيرد. اما تقليد از هر يک از اين چهار مذهب تا آن‏جا که امام ظاهرا چيز ديگري جز قرآن و سنت را پذيرفته باشد بدعت شمرده مي‏شد. به طوري‏که ادعا مي‏شد بدعت بيش از هر روش خطرناک ديگري جامعه اسلامي را فراگرفته بود و آن شامل چيزهايي بود مانند انواع ذکر و ديگر اعمال عبادي طريقت‏هاي تصوف: سنت‏هاي مردمي که در مراسم مذهبي خاص،مانند عيد قربان و فطر برگزار مي‏شود؛ درود و صلوات بر رسول خدا به عنوان ديني، مخصوصا هنگامي که با جمله‏ها يا عبارت‏هاي خاصي مانند آنچه در دلائل الخيرات آمده است به کار رود، و هر نوع بزرگداشتي از ميلاد رسول خدا به ويژه هنگامي که با مراسم خاص همراه باشد، به خصوص با خواندن اشعاري مانند قصيده مشهور برزنجي.

 اما بدعت منحصر به اين‏ها نمي‏شد. اعتقاد محمد بن عبدالوهاب به اين که بدعت - نه شرک - امت اسلامي را بيش از نهصد سال در خود فرو برده بود يکي از عواملي بود که جنبش‏هاي اصلاح طلبي معاصر را از او جدا ساخته بود. اين جنبش‏ها معتقد بودند که امت اسلامي در هر دوره به تجديد و تصفيه نياز دارد و اين نياز را مي‏تواند مجددي خاص، با توجه به ظهور اين مجدد در هر صد سال  ، برآورده کند. اما از نظر محمد بن عبدالوهاب چنين مجددي از سال 299 هجري ظاهر نشده بود و اگر ظاهر شده بود در جلوگيري از رشد سريع بدعت‏هاي فراواني توفيقي به دست نياورده بود، از اين رو اسلام به عنوان واقعيتي عملي ششصد سال يا بيشتر مسکوت مانده بود. بنابراين محمد بن عبدالوهاب نه تنها معاصران خود را تقبيح کرد و با آنان جنگيد؛ بلکه با اسلاف آنان نيز سر جنگ داشت.(تلخیص از کتاب وهابیگری محمد الگار ترجمه احمد نمایی ص38 )

جهت دانلود مقاله اینجا کلیک کنید.