بسم الله الرّحمن الرّحیم

چ مثل چمران ؛

در اواخر مرداد سال ۱۳۵۸، دکتر مصطفی چمران (فریبرز عرب‌نیا) از طرف دولت موقت ماموریت پیدا می‌کند به پاوه برود و درگیری داخلی به‌وجود آمده در آنجا را خاتمه دهد. سه رأس درگیری مورد نظر را مردم پاوه، کردهای جدایی‌طلب و رزمندگان پاسدار تشکیل می‌دهند. چمران با تیکه بر نگاه عرفانی و بینش صلح‌جویانه‌اش، هم باید در برابر جسارت و میل به عدالت‌طلبی اصغر وصالی (بابک حمیدیان) به عنوان فرمانده پاسداران مستقر در پاوه مقاومت کند و هم دکتر عنایتی (مهدی سلطانی) به عنوان رئیس کردهای شورشی را قانع کند که دست از درگیری بردارد. وصالی که جوانی پرشور است و روحیه‌ای انقلابی دارد صلح‌طلبی و میل چمران به جلوگیری از برخوردها و ملایمت او را به انفعال تعبیر می‌کند و مدام با او کشمکش دارد. تیمسار فلاحی (سعید راد) فرمانده نیروی زمینی ارتش هم در این میان نماینده نگرش دیگری به جنگ است و سعی می‌کند اوضاع را طبق تشخیص خود مدیریت کند. چمران همه تلاش‌اش را می‌کند که گروه‌های فکری و عقیدتی مختلف را به وحدت و رفتار عاقلانه تشویق کند. اما برخلاف پیش‌بینی‌های او نه عنایتی که رفیق قدیمی او نیز هست پیشنهاد صلح را می‌پذیرد و نه وصالی و همسنگرانش حاضر می‌شوند دست از مقاومت بردارند. بدین ترتیب چمران که دردی عارفانه را در دل تحمل می‌کند، دو روز سخت و طاقت‌فرسا را پشت سر می‌گذارد، در حالی‌که نیروهای معارض در حال تسخیر شهر هستند. تا این که به فرمان مستقیم امام خمینی نیروهای رزمی کافی از مرکز به سرعت به محل اعزام می‌شوند و درگیری‌ها پایان می‌یابد.

«چ» نام اخرین ساخته حاتمی کیاست که نزدیک به سه سال تولید آن زمان برده است. این فیلم  نامزد هشت سیمرغ جشنواره فجر شد که توانست شش سیمرغ یعنی سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه بصری، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی، بهترین صدای فیلم، بهترین نقش مکمل مرد، بهترین تدوین، بهترین تهیه کنندگی و جایزه ویژه نگاه ملی را از آن خود کند.

«چ» مورد توجه منتقدین قرار گرفت و تحسین بسیاری از آنان را برانگیخت. اطرافیان چمران همچون برادر او نیز محتوای فیلم را تائید نمودند اما برخی نیز ادعای تحریف تاریخ جنگ کرده و درباره حذف شخصیت شهید کشوری از ماجرای پاوه اعتراض کردند. و برخی «چ» را یاداور و زمینه ساز مقایسه چگوارا و چمران دانستند. به هر صورت «چ» راوی چهل و هشت ساعت از زندگی چمران است که به زعم اکثر اهالی فرهنگ و سینما بهترین اثر حاتمی کیاست.